Havayolu ittifakları başlamadan önce 1980’li yıllarda, havayolu işletmeleri arasında genellikle ikili anlaşmalar yapılmaya başlamıştı. Bu dönemde yapılan anlaşmalar çoğunlukla kod paylaşımı şeklinde yapılmakta olup ittifak yapmayan havayolları, rekabet açısından ittifak yapan havayollarına göre dezavantajlı konuma düşmeye başlamıştı.
Havayolu İttifakları Nelerdir?
1990’ların sonlarında kod paylaşımı, blok rezervasyon, gelir paylaşımı gibi anlaşmaların birçoğunu kapsayan, dünya havayolu trafiğinin üçte ikisinin herhangi birine dâhil olduğu Star Alliance, One World ve Sky Team olmak üzere üç ayrı mega ittifak ortaya çıkmıştır.
Havayolu İttifakları Oluşumunda Uygulanan Anlaşma Çeşitleri
Mega ittifaklara geçmeden önce anlaşma çeşitlerine bakmamız faydalı olacaktır.
KOD PAYLAŞIMI(CODESHARE): Havayolu işletmesinin anlaşma yaptığı başka bir havayolu işletmesinin gerçekleştirdiği uçuş için kendi uçuş kodunu ve numarasını kullanarak bilet satışı yapmasıdır. BLOK REZERVASYON (BLOCKSPACE): Havayolu işletmesinin başka bir havayolu işletmesinin koltuklarını rezerve ederek, kendi uçuşlarında satışını yapmasıdır. GELİR PAYLAŞIMI: İki yada daha fazla havayolu işletmesinin ortak girişimleri sonucunda elde ettikleri gelirin paylaşılmasıdır. UÇAK KİRALAMA(WET LEASİNG): Havayolu işletmesinin, bir başka havayoluna ait uçağı personeli ile birlikte kiralamasıdır. FRANCHİSİNG: Havayolu işletmesinin, diğer havayolu işletmesinin markasını kullanarak kendi uçak ve personeli ile hizmet vermesidir. BİLGİSAYAR REZERVASYON SİSTEMİ: Havayolu işletmesinin diğer havayolu işletmesinin rezervasyon sistemini kullanımı veya kendi sistemine uyarlamasıdır. SİGORTA VE PARÇA HAVUZU OLUŞTURMA: İki veya daha fazla havayolu işletmesinin sigorta hizmetini veya parçaları birlikte satın almasıdır. MÜŞTEREK HİZMET: İki havayolu işletmesinin, kombine uçuş hizmeti vermesidir. YÖNETİMSEL ANLAŞMA: Bir havayolu işletmesinin, diğer havayolunun bazı operasyonlarını yönetmek için yapmış oldukları anlaşmadır. BAGAJ, KULLANIM, BAKIM HİZMETLERİ: Bir havayolu işletmesinin diğer havayolu ile belirli hizmetlerin alınması amacıyla yapmış olduğu anlaşmadır. MÜŞTEREK PAZARLAMA: İki yada daha fazla havayolu işletmesinin müşterek hizmetlerinin pazarlanması hususunda çalışma yapmasıdır. ORTAKLIK: Havayolu işletmelerinin ortak girişimler ve iş ortaklıkları yapmalarıdır.Havayolu İttifakları Aslında Mega İttifaklar mı?
Stratejik olarak yapılan mega ittifaklar, biraz önce açıkladığımız çeşitli anlaşmaların bileşiminden oluşmaktadır. Havayolunun üçte ikisinin herhangi birine dahil olduğu One world, star alliance ve sky team ittifaklarının sayısal değerlerine baktığımızda; en fazla üye havayolu işletmesine sahip olan ittifakın bayrak taşıyıcı milli havayolumuz Türk Hava Yollarının da üyesi olduğu star alliance ittifakı olduğu görülmektedir. Ayrıca en fazla Pazar payına da sahip olan ittifak yine star alliance olarak karşımıza çıkmaktadır.
Havayolu İttifaklarının Havayolu İşletmelerine Faydaları
Mega ittifakların havayolu işletmelerine faydaları şunlardır;
Hizmet ağının genişletilmesi: Tüketicilerin çok sayıda noktaya hizmet sunan havayollarını tercih etmesine neden olan talep etkenleri mevcuttur. Daha rekabetçi bir ortamda daha fazla yolcu çekmek için, bir havayolu dünyanın daha fazla noktasına uçuşlarıyla hizmet sunmak zorundadır. Ortaklar arasındaki trafik akışı: İttifak ortaklarının ağlarının başarılı bir şekilde birleştirilmesi, ortakların birbirlerine trafik akışı sağlayarak, uçuşlarındaki doluluk oranını artmasına imkan sağlayacaktır. Buna ek olarak, her ortak kendi uçuş frekansını artırmadan müşterilerine sunabileceği uçuş sıklığını artırabilir. Maliyet verimliliği: İttifak, ortakların ölçek ekonomisinden, artan trafik yoğunluğundan ve kapsam ekonomisinden yararlanmasına yol açarak birim maliyetleri azaltabilir. Havalimanı tesislerinin müşterek kullanımı, müşterek reklam ve tanıtım, yakıt ve diğer öğelerin müşterek satın alınması, sistemlerin ve yazılımın ortak geliştirilmesi ve bagaj transferinin müşterek kullanımı gibi ölçek ekonomilerinin sonuçları olacaklardır. Ağ genişletme ve karşılıklı trafik besleme, ittifak ortaklarının daha yüksek trafik yoğunluğuna ulaşmasına imkan sağlar. Geliştirilmiş hizmet kalitesi: Düzgün yürütülen bir ittifak, uçuş saatlerini daha uygun uçuş planları sunarak ve müşterilere sunulan uçuşların frekanslarını arttırarak, hizmet kalitesini artırmasına imkan sağlayacaktır. Ortaklar ayrıca, uçuş programlarını koordine ederek, aktarmalı yolcuları diğer uçuşlarına bağlamak ve bekleme sürelerini en aza indirgemekte ve böylelikle müşteri memnuniyetini artırmaktadır. Yolcular için güzergah seçimlerinde alternatif sağlamak: Bir ittifak üyesi havayolu, aynı boyutta olan fakat ittifak üyesi olmayan bir havayolundan daha fazla güzergah ve yönlendirme seçeneği sunabilir. İttifaklar olmadan, sadece birkaç havayolu alternatifi olurken ittifaklar sayesinde müşteriye birçok alternatif sunulabilecektir. Codeshare Paylaşımı Avantajları: Kod paylaşımı ile aktarmasız uçuşlar, bilgisayar rezervasyon ekranlarında iki kez listelenmektedir. Çünkü her iki ortak da kendi uçuşları olarak aynı uçuşu ayrı ayrı listelerler. Böylelikle diğer havayolları ekranlarda daha aşağıya düşerler.Havayolu İttifaklarının Yolculara Faydaları
Mega ittifakların yolcular açısından faydaları da şunlardır;
Herhangi bir havayolundan aldığınız biletle dünyanın çok farklı noktalarına seyahat edebilme imkanına sahip olursunuz. Örneğin; ittifak olmasaydı Çin’den Mevlana’yı ziyaret etmek için Konya’ya gelmek isteyen bir çinli birden fazla havayolundan ayrı ayrı bilet almak zorunda kalacaktı. Çünkü hiçbir çinli havayolu işletmesi Türkiye’nin iç hatlarına doğrudan uçuş yapmamaktadır. Fakat, ittifak sayesinde Air China veya THY’larından aldığı biletle diğer havayollarına ait uçaklardan faydalanma imkanına sahip olmaktadır. Yolcular seyahatlerinden elde ettikleri promosyonları diğer ittifak havayollarında seyahat ettiğinde de kazanmaya devam edebilemektedir. İttifaklara ait bekleme salonlarından sürekli kullandığınız havayolu şirketinin bekleme salonu gibi faydalanma imkanına sahip olursunuz. Örneğin; THY’larına ait miles&smiles kartınızla star alliance üyesi herhangi bir havayolu işletmesinin bekleme salonundan ücretsiz faydalanabilirsiniz. İttifak üyesi bir havayolundan elde ettiğiniz öncelikler diğer ittifak havayollarında da geçerli olmaktadır. Örneğin; THY miles & smiles kartınızla diğer star alliance üyesi havayolu işletmelerinden de öncelikli chech in yapma imkanınız olur. Kontrol noktalarından hızlıca geçme imkanınız diğer ittifak havayollarında da geçerli olur. Yolcular için en önemli kolaylıklardan biri de bir noktadan verdiğiniz bagajınızı en son noktadan alma imkanınızdır. İttifakların olmadığı dönemlerde her aktarmada bagajınızı almak için beklemeniz ve havaalanında bagajlarını yanınızda taşımanız gerekiyordu. Fakat ittifaklar sayesinde bu zorluklar sona ermektedir.İlave Maliyetler
İttifakların sağladığı kolaylıkların yanında, havayolu işletmeleri için doğal olarak ilave maliyetler oluşabilmektedir. Fakat ittifakların faydaları göz önüne alındığında ilave maliyetler göz ardı edilebilmektedir.